top of page
Gorai Phakhri.jpg

गराइ फाख्रि सावथुननि review

"सावथुना जोबब्ला, रुमालजों हुगारसेआवबो मोदैजों सिदोब-सिदोब जानाय मेग'नै आं ओंखार बोयो।"

गराइ फाख्रिखौ नायबाय


(1)

National आरो International थोरफोनि अनसायथि आरो मान ग'नायथि आरजि (आवथाय) बोनायनि उनाव बर’नि गराइफाख्रि सावथुना दासान्दि बर’फोर थाग्रा थावनिफोराव दिन्थिफुंजानायनि लामायाव। बेदिनो सौफैदों आंनि द'रखं मोखाङाव,  गौहाति नोगोरनि सेनत्रेल म'लनि सिनेप'लिस ह'लाव। बेलासिबा दिन्थिफुंगोनखौ नायनो ग'दाइ फिसालाखौ लोगोसे लानानै आंबो ओंखारलाङो।


गराइफाख्रि सावथुनखौ उफ्रायै इंराजि रावनि Wild Swans बो मुंख'नाय जादों। बेखौ लानानै मानसिफोरा ससियेल मेडियाव माबा-माबि लिरसो गारदों। सेनत्रेल म'लथिं थांबाय थाब्ला
बिफोरखौनो आं गोसोखांदों।  माखासे सुबुंफोरा सोंथि दैखांदों, मोनसे सावथुनहानो मानो मोन्नै मुं जाखो? मोनसेआ गराइफाख्रि आरो गुबुन मोनसेआ Wild Swans मानो? मानि थाखाय? मानोना जुनार हिसाबै गराइफाख्रि आरो Wild Swans माब्लाबाबो एखे नङा। नैथि मुंजों गुदि मुं गराइफाख्रिखौ मानो आब्रुथि गैयै एबा ओंथि गैजायै खालायनो नाजानाय जाखो?


सोंथिफोरा सिखारदोंमोन बोसोरनै सिगांबो। गराइफाख्रिखौ गिबियै बेखेवनाय समनिफ्रायनो। एफा एनै बाहागो लाबोदोंमोन आंबो। सावरायदोंमोन थोंजों डिरेक्तर आरो प्रडुसार रजनि बसुमतारि जोंबो।


आं मिथि हादोंमोन, आंनो जाय बेखेवथिखौ होदों, बे एखे बेखेवथिखौनो बिथाङा गोबां गुबुन सोंथि सोंग्राफोरनोबो होनो गोनां जाबोदों। डिरेक्तर बिथांनि फोरनाय बादियै गराइफाख्रि आरो Wild Swans मोन्नैजों रोखोमसे नङाबाबो बिसोर metaphorical.  थामहिनबा मोन्नैबो मुङा मोनसे ओंथिखौनो बेखेवथिग्रा। बेखायनो सावथुन्नि मोन्नैबो मुङा बेनो-बे थागोन। आरो बे दाबो बेदियैनो दं।


रजनिनि बेखेवथिनायखौ बै समाव साफिसे सोंथिगिरिफोरा गेबेङै बुजिखोमोन आं मिथिआ। सोंथिफोरा स्रि-स्राय जालांदोंमोन, जाहोना बेनो सावथुनखौ बर' थाग्रा ओनसोलनि बद'लै दिन्थिफुंनाय जादोंमोन गुबुन गुबुन हादोरावसो।


दिनै metaphorical नि बागै मानसिफोरनि गोनो-गोथो सानस्रिआ गोदानै बेरखांदों, जेब्ला गराइफाख्रि सावथुनखौ बर’फोरनि थाखाय दिन्थिफैदों। खायसेआ खुद्रिदों। सावथुनखौ बेदि मुङै दिन्थिहोनो हाया बुंदों।


दिनै आं सान्दों, माखासे बर' राइजोनि बुजिनाय आरो डिरेक्तर रजनिनि बेखेवथिनायाव थारैनो बहाबा नङा बहाबा ओन्थोर थालांदों। बेनि गुदियानो जादों metaphor एबा phrasal word.


बर' रावाव माखासे बाथ्रा खोन्दोब (बाथ्रा फान्दाय) दङ, जेरै - सैमा आथिं, बिखा गुवार बायदि बायदि। सुबुं सासेखौ थांखिनानै सैमा आथिं बुंबा गुबैयै जों सैमा मासेनि आथिंखौ बुजाया, बुजायो सासे दल'र थारोङै, ओजों-हौजों थाबायथिंग्रा मानसिनि आखुखौ फोरमायनोसो। बिखा गुवारजों बिखानि असे गुवारखौ नङा, अनसुला एबा मद'दगिरि मानसिखौसो। थिग बेदिनो गराइफाख्रिजों फाख्रा-सिख्रा गराइखौ नङा, सासे मेग'नाव गोनां गरानि सिख्ला एबा हिन्जावखौसो। जाया गाव आंगोनि रैखाथिनि थाखाय गासैबो रोखोमनि हेंथाखौ सौसिनो नाजायो। गोख्रोङै गसंथायो आरो सौसियो। बे एखे गराइफाख्रिखौ जायगानायै जायगा बर’फ्रा, हौवाथां, मान्दावलि, बैथालि, बाजारि, सुन्दावरि, बारदावलिबो होनो जानांगौ।


फारसे, बर'नि गराइफाख्रिखौ इंराजिआव राव सोलायोबा जायो Spotted Horse. गुबुन हादोराव गराइफाख्रिखौ Spotted Horse मुङै दिन्थिफुङोबा एबा दिन्थिफुंनांगौ जायोबा बर'नि गराइफाख्रिनि एबा गरानिनि ओंथिखौ बेयो फोरमाया। इंराजि रावै बेखौ आबुङै सुफुंगोन Wild Swans आसो (as a representation of freedom); Spotted Horse आ नङा। बेखायनो गरानिनि बाथ्रा खोन्दोबा बर'आव गराइफाख्रि आरो बेनो इंराजिआव Wild Swans। आरो गराइफाख्रि सावथुनाव जिउ गोनां गोथां फाख्रा गराइ आरो Wild Swans (अरन्नि हांसो) आनो जिहेथु गैखाया, होनब्लालाय बेफोरखौ लानानै गावजों गाव हेंथा-हेंथि जानो गोनां माथो दंबावो?


गराइफाख्रिखौ नायबाय

(2)


गनेशगुरिनि गनेश मन्दिरनिफ्राय सेनत्रेल मलसिम सौहैनो आंहा घन्ता खावसेनिबो बारा स'म नांदों त्रेफिकनि जुनै। ख'र-द'रै हलाव हाबैबा सावथुना जि मिनितसो बारलांबायमोन। आद्रा जि दंबावो बेखौनो नायनो मासिआव जिरायो।


सावथुन्नि फैसालियाव नोजोर होबानो नुदोंमोन, लामा द'थानि हिनजावसा सानैखौ बिमा सानैआ गावबागाव बोखाना लांनो नाजादों। सासेआ सासेखौ मोहेर नायदों। सानैजों नायनो हालायैखौ रोखायै हमनो हादों। जेखि जाया बिसोर सिगांलानाय लामाजोंनो आंनि मेग'न नोजोराबो थांफानायसै उन-उन, संगालि गोसोजों गराइफाख्रिखौ सं दान्नो। हाबहैनायसै सावथुन्नि थिलेब-थिलेब लांगोना सिङाव।


सावथुन्नि थांखि थावनिया बर'फोरनि द'रसे फिसा गामि। आं मिथिखायै बे गामियावनो मुखुबै राइजो जानानै दं माखासे आइजोफोर। न' सेरनि फुख्रिआव ना आरो बारिआव दाव-अमा फिनानै जिउ खांग्राफोर। सोरबाबा मैगं थाइगंनि आबाद मावना थांना थाग्रा बिसोर।


मिथिदों, दुल-दुल गाग्लिजानाय बे गामिआ, बर' बिग्रायारि आरो बिसोरखौ नागिरग्रा फाइखिफोरनि आगानजों, आलादा बर' राइजोनि सोमावसारनाय जाबा। राइजोनि साफ्रोम आइजोनि खुगा-खुगा दिनैबो खोना मोनो, दाहा गोनां सल'बाथा बै गिख्रुंथाव बुब्लिआ होलांनाय दुखुफोरनि। दंजायो बिसोरहा बयबो गावबागाव गोरबोआव दुंहाव दाहानि दावदाब। सोमोन्दो दं बिसोरनि आथिखालनि जिउआ बेजोंनो थोंजों। गामिनि बिसोर आइजोफोरजों गामिआव लोगोसे दंफैफायो रिसार्स स्कलारनि सिख्लासा प्रिथि। फैनाय गोजान दाबसे नोगोरनिफ्राय। डक्तरेड डिग्रि प्रजेक्तनि हाबा मावनो। बे गामिआवनो।


सावथुन्नि थाखोआ गुबैयै माहारिआरि। गामि ओनसोलाव आइजोफोरनि थों-गोथोङै थांना थानायनि सावगारिखौनो दैखांनाय। बालांगिनि थांखियै मोनबो सोदेर-सोदार आखु गैया।


सावथुन्नि गुबुन मोनसे गुबैथिया जादों गासैबो फावगिरिआनो आइजोफोर। हौवा फोरनि गारां एफा एनै खोनायोल'। बुंग्रा मानसिखौ नुनो थाङा।


सावथुनाव सायख'ना मोन्नाय गुबै आखुथिआनो जादों आथोनारि समानथि गैयै (gender inequality). हौवा गाहाइ  बर’ माहारिनि नख’राव सोलिबोनाय आथोन फारागथिनि बेमार। नुदों सावथुन्नि मोनफ्रोम खोन्दोआवनो बेनि बिदिन्थि।


नुनो मोन्दों, गावदांनि नख'राव हौवासा गथ’नि मावनो गोनां हाबाखौ बिबान लानो गोनां जायो बिनि बिब’ हिन्जावसाया। गावनि गांनाय उखैनायनि बाथ्राखौ बुंथिबानो जायो हौवासाहा। खुरना जाहोनांगौआ जेन' हिन्जावसानिखा। बे इनाय खान्थिआ बर'नि नख’र-नख’र सोलियै नङा। हिन्जावसाया एमब्रायो। नाथाय राहा गैया। होनब्ला बियो हिन्जावसाखौ सोबख'नाय (exploitation) जायाखैसे?


मोनसे नुथायाव सासे दुथां फिसाइनि बिसिखौ नाख्रेबनाय। समान मोनथायनिफ्राय नासय जानायनि दिख्खाराव बिसिआ गोहो बुथुमना फिसाइखौ बाख्रिआवनो जोबथेना दोन्दों सानसे। बिसिनि सायाव खदिरा फिसाइआ खिथेर होखारदों गुबुन सानसे। द'र फांथेना बुग्लिदों बिसिखौ दोखो-दोखो। आइजो हान्जानि खौसेयै गसंथा हैनायावसो बिसिनि जिउआ रैखा। बर' माहारिनि गामिफोराव हिन्जाव माहारिनि सायाव जानाय बेफोर अगेन जाथाया मा फोरमायो?


गुबुन फारसे, बे एखे गामिआवनो आइजो हान्जानि मरेल पुलिसा जयै लावथि बाहोदों, खानाइ हास'दों सानसे बैथालि आखुनि हिन्जाव सासेखौ। गावनि बिसि थासेआव बे मालाय हिन्जावजों उन्दुग्रा अनागारि हौवाखौबो हमनानै लाजिफोनांनायनि बाथ्रामोन, नाथाय खारग’दों। आख'ल खुरिआ हौवानि बे आख'ला गुबै बिसिनि थाखाय गनायथाव ने? गावनिसो फिसाइ होन्ना फोथायबोनाय गोरबोखौ गावस्राहोनाय फिसाइनि बे फोथायखेबस' मावनाय हाबानि बिजिरनाय बिनो सोर होगोन?


नआव हा-हु दंबाबो मावना जारोङै, फरायनायावबो रोंथारै फिसाज्लाया बिमा-बिफाखौ गामिआव गालांनानै बाइह्रा गोजानावसो लेबार मावहैयो।  बिसाजोखौ लाना बिमा बिफाया गामिआव थायो। फिसाजोआ फरायनायाव मोजां। नख'र सालायनो फिसाज्लानिफ्राय खावरिनि मदद मोना। नख'राव हौवा फिसा जानानै बिफाजों लोगोसे नख'रनि बिबान लानांगोआ सोरनिमोन? थांना थानांगौनि थाखाय दिनै बिमायासो मानो हाल-ख'दाल दैनांगौ जाखो? फिसाजोखौ लोगोआव लानानै आबाद मावनो, मै होनो गोनां जाखो? बेदि जाथाय जाफेरै थादोंने दिनै बर' माहारिआव?


फिसाइ गैजायै जानायनि उनाव फिसाजो सासेखो लानानै नआवनो दाव अमा फिनानै खुनुरोखोम सोलियो माइनावआ। बिफा राखाव माहाजोना हुंगा-हुंगि हा-हु दंबाबो बाहाग मोनाखै मावनानै जानो। मानोना बर'नि समाजाव हिन्जाव फिसाया बिफानिफ्राय धोन-दौल'थ बाहागो मोन्नायनि खान्थि गैया। मोनो हौवा फिसाफ्राल'। फाफ हाबा नङासे बे बर'नि खान्थिया फिसा हिन्जावफोरनि बेरेखायै? थारला गोमोरदोंसे बे इनाय खान्थिआ बर' समाजनिफ्राय दिनैसिम?


ब्लेकमेइल खालाय जादों गावदांनि फिसाजोआ गावनिनो बय फ्रेन्डजों। भाइरेल जाबाय बिनि लंथं फथ'आ बयनिबो मबाइल-मबाइल। खैफोदाव गोग्लैना खाराव-माराव जानाय गावदांजों ग'संफानो नांगौ समाव रावबो हौवा मानसि गैया। मोनसे समाव बिजों नायनो हालायै माइनावआ गोसो सोलायनानै मदद होयामोनबा गावदांनि संसारानो थेर-बेथेर सैमोन। गोहो-बोलो गोरा बिफानि फिसाखाय दायनि गिरिबाबो सैलेनआ उदाङै थासिगौमोन। आइजोफोरनि इदजोथ लानाय गावदां फिसाजोनि जेरै केस जोंनि हादराव सानफ्रोमबो बाराय गासिनो गैयासे? आरो मोन्दोंसे बयबो बेनि नांगौ रोखोम बिसार?


दानिआ फैदिनि सावथुन्नि गुबै आखु माल'थिनि बाथ्रायाव। बैसोआव जेरै बुरैसिन बेदिनो बिनि हौवाफोरजों सुसि जाबोनायाबो एसेनो बांसिन। सोर मिथिगौ बिनि दिनैनि दोम-दिदोम जिउआबो सानसे सेरला-बेरला जाबोनाय हौवा माहारिनि गोरबो सोबख' बोनायजों!


रिसार्स स्कलार फरायसा प्रितिखौ ह'र-ह'र उन्दुनो हायै खालायदोंमोन सानबोलावरिजोंबो फोथायथावै माल'थिनि गोमोथाव जिउ खौराङा। गावनि खुगाजोंनो खिन्थानाय माल'थिया प्रिथिनो बेफोर बाथ्राखौ।


आलादा हादोरनि सोमावसार समाव खौरां मोनसे गोसारदोंमोन ओनसोलाव, गथ' सानैनि बिमा माल'थिखौ सिफाइफोरा जिनाहारि आवथायलांबाय। बिदि समाव नाथाय बिसिखौ अनसायनो नागारै फिसाइ राखावनि माल'थिखौ नेवसिगारनाय – खालाइ जाबाय होन्नानै। राखावनि बे हाबायाव लोगो नांफादोंमोन बिनिनो गामिनि लोगो हौवाफोरा। बिसिनि सायाव बेदि खास्रि-बिस्रि हाबाखौ मावनायनि माहाजोन राखावनि थांखिआनो जादोंमोन बिसिखौ गोथार नङै होन्ना ब'दनाम होनाय आरो बिखौ गावनि जिउनिफ्राय जानगार जाहोनाय। नुनायाव बाथ्राया मोखथां जाथावैबाबो गावनि थांखिसिम सौहैनायाव नाथाय फेलें जायाखैमोन राखाव माहाजोना। जिब्रै बोसोर एखुथायै थाबोनांदों माल'थिआ फिसाइनि न'खौ नागारनानै। ब'बेखानि गावनि बे अगेन हाबाजों अराय गोजोन जानो हायाखैमोन राखावआ गावनि इयुन जिउआव।


जिउनि बेलासि समाव फिसाजो माइनावनि मद'दै
माल'थिखौ गावजों लाबोफिन्नो नाजादोंमोन राखाव माहाजोना खुथार-खुथार। गनायाखैमोन नाथाय मालथिआ थांफिन्नो फिसाइनि नआव। बेनि बद'लै गावजोंनो थाफैफानो हागोन्नि रादायसो होदोंमोन। उनाव बेनो जामारदों।


गावनि गासैबौ सुसिजानाय आरो गोमाजानाय जिउखौ सहायबोनाय उनावबो, माल'थिनि दोरोथ रोङै दाद गोसोआ बिनो गोदान सोरांनि रिफि होफैफिन्दोंमोन। गोहो गैजायै आइजोफोरनि सायाव हौवा माहारिनि फारागथि गोनां नारसिन्नायनि हेंथायै गसंथाना देरहासारनाय माल'थिनि बे गोमोथाव गोहोआ सासे मोदाइजोनि गोहोनिबो ख'म नङा। गराइफाख्रि सावथुनाव बेरखांनाय बेनो जोबथा moral.


फारसे बिदिनो, आइजोफोरनि उदांस्रि जिउ रैखाथिनि थाखाय गाव जिउखौ बाउनाय प्रिथिनि जिउ। प्रजेक्तआ जोब्बा साथ सागोर बारनानै दंहैनाय गावनि जिउनां रिन्दावखो अरन्नि हांसो (Wild Swan) बादि बिरलांना लोगो हमैनायनि मिजिं दंमोन। रिन्दावा हामजायै हाबा मावनायजों बियो बिखौ खोमानांबाय। बियो नेवसि जाबाय। अरन्नि हांसो  जाना, अख्रां सा सा बिरलांनो आरो बिखौ लोगो हमैनो बियो आरो दा गां फुवारनाय नंला।


सावथुना जोबब्ला, रुमालजों हुगारसेआवबो मोदैजों सिदोब-सिदोब जानाय मेग'नै आं ओंखार बोयो। होनब्लानो बाइह्रानि दरख’ङाव जोंखौ साबायख'र होनो नेनानै थानाय सावथुन्नि बिथोनगिरि रजनि आरो माल'थि (अन्जलि)खौ लोगोमोनो। बिसोर जों बयखौबो खावलायदोंमोन सावथुन्नि मोजां गाज्रिनि सोमोन्दै ससियेल मिडियायाव थिखसे लिरनो।


उनाव आंनि खिथु उन-उन फैफानाय आइजो नायग्राफोरखौ बुंनाय खोनादोंमोन आं – सावथुना मोजांखायनोथ' बान्था मोनसो गारदों। डाइल’गफोरा सुंदोबै गोख्रों गोख्रों जाथारदोंहाय। बे गथ' सासेनाल' रावा मानोबा बर'नि जाया-जाया। बैसागुनि मोसानायाव रिंगु दामगिरिफोरखौ नुवाखिसै। सावथुन्नि जोबथानायाव आंलाय सोरखौबा 'ऐ नों गराइफाख्रि' होन्ना गाबज्रिनाय खोनागोनसो नंदोंमोन।


गोदान सानस्रिजों, गोदान नोजोरनि रजनिया बेदिनो साबना-हामना सावथुन दिहुनबावलांथों बिनो आंनि हांख्रायनाय।


गोजोनथों।

This review of the Bodo language film 'Gorai Phakhri' was penned by Pradip Kumar Basumatary. Mr. Pradip was a former Superintendent Engineer at the Oil and Natural Gas Corporation Limited. After filing for a voluntary retirement from service, he now finds solace in writing beautiful short stories and essays on social issues. While he currently resides in Guwahati, he was born at Simbargaon village, Kokrajhar, Bodoland Territorial Council.

His notable short stories are:

1. भुटान्नि कमला (The oranges of the Kingdon of Bhutan) 
2. जारा फाग्लाया फैगौ (Jarafagla is coming) 
3. नोंखौ नङाबा (Except not you) is under print. 


The author can be reached at: pkbasumatary@yahoo.co.in 

गराइ फाख्रि सावथुननि review: Text
bottom of page